Rolnictwo ekologiczne na Mazowszu - stan i perspektywy rozwoju

Rolnictwo ekologiczne jest systemem gospodarowania, który poprzez stosowanie środków naturalnych, nieprzetworzonych technologicznie, zapewnia trwałą żyzność gleby, zdrowotność zwierząt oraz wysoką jakość produktów. Taka jest idea, a jak to wygląda w praktyce u nas - na Mazowszu? 

Województwo mazowieckie zajmuje obszar 35,6 tys. km2 i jest największym regionem w kraju. Jednocześnie należy do najbardziej zróżnicowanych wewnętrznie województw. Mazowsze ma największy wśród województw potencjał ludnościowy - prawie 5,2 mln osób. W miastach mieszka 3,4 mln, a na obszarach wiejskich 1,8 mln osób. Poza aglomeracją warszawską, która pełni dominującą rolę społeczno-gospodarczą, region ma charakter rolniczy. Użytki rolne zajmują około 65% powierzchni województwa (13% terenów rolnych Polski).
Czy wykorzystujemy ten potencjał?
Mając na względzie ochronę środowiska naturalnego, na Mazowszu kładzie się duży nacisk na zrównoważony rozwój regionu. Wynikiem tych starań jest szybki wzrost produkcji ekologicznej.

Tabela 1. Producenci prowadzący produkcję metodami ekologicznymi w województwie mazowieckim w latach 2011- 2014.

W Polsce pod koniec roku 2014 roku – po raz pierwszy od czasu, gdy nasz kraj wstąpił do Unii Europejskiej (2004r.) – odnotowano spadek liczby producentów ekologicznych oraz zmniejszenie powierzchni użytków rolnych, na których stosowane były ekologiczne metody produkcji. Według stanu na 31grudnia 2014r. działalność taką prowadziło o 1 666 mniej (tj. 6,1%) producentów ekologicznych niż w roku 2013. Pomimo spadku ogólnej liczby producentów ekologicznych, w roku 2014 odnotowano wzrost liczby przetwórni ekologicznych.

Tabela 2. Liczba producentów ekologicznych, wg stanu na 31 grudnia 2014 r. w Polsce w podziale na województwa i w podziale na kategorie prowadzonej działalności.

 Tabela 3. Powierzchnia ekologicznych użytków rolnych w Polsce 2014 r.

W roku 2014 kontrolą jednostek certyfikujących objętych było 25 427 producentów ekologicznych o łącznej powierzchni 657 902,06 ha, co przedstawiono w tabelach 2 i 3.
Jesteśmy liderem
O rozwoju rolnictwa ekologicznego na terenie województwa mazowieckiego świadczy ilość gospodarstw ukierunkowanych na ten system gospodarowania. W roku 2014 prowadziło tu działalność 2529 producentów ekologicznych, co daje Mazowszu czwarte miejsce w Polsce za województwami warmińsko-mazurskim (4244), zachodniopomorskim (3549) oraz podlaskim (3453). Również czwarte miejsce w kraju zajmuje Mazowsze pod względem powierzchni ekologicznych użytków rolnych. W roku 2014 wynosiła ona 60354,37 ha, co stanowiło 9,17% ogólnej powierzchni użytków ekologicznych w Polsce.
W tym samym roku 2014 w kraju działały 484 przetwórnie ekologiczne, z czego najwięcej w województwach mazowieckim (107), wielkopolskim (57) oraz lubelskim (48). Łączna liczba przetwórni z tych trzech województw stanowiła 43,8% ogólnej liczby przetwórni ekologicznych w Polsce.
Mazowsze ma swoje zalety. Cechuje je duża ilość pracowników na wsi, nie zdegradowana ziemia i dominacja w rolnictwie gospodarstw rodzinnych, tradycyjnie stosujących ekologiczne metody produkcji. Gospodarstwa te z reguły cierpią na deficyt kapitału. Dlatego szansą jest dla nich udział w unijnej Wspólnej Polityce Rolnej i związana z tym potencjalna możliwość skorzystania ze środków na inwestycje niezbędne dla rozwoju nowoczesnego rolnictwa ekologicznego.
Przyszłość może być nasza
Ogólnoświatowy trend rosnącej ekologicznej wrażliwości społecznej powoduje, że rośnie popyt na zdrową żywność wysokiej jakości. Żywność ekologiczna jest coraz bardziej ceniona, zwłaszcza w dużych miastach, gdzie mieszkańcy są skłonni płacić za nią więcej. Na Mazowszu, ze względu na obecność chłonnego i zamożnego rynku zbytu aglomeracji warszawskiej, na którym produkty rolnictwa ekologicznego znajdują coraz więcej nabywców, rozwój ekologicznego rolnictwa jest szczególnie wskazany.
Wysoka dynamika eksportu produktów mazowieckiego rolnictwa wskazuje, że są one konkurencyjne na rynku europejskim i światowym. Dlatego rolnictwo ekologiczne, jako dział eksportowy, w zestawieniu z charakterystyką potencjału wytwórczego Mazowsza w sektorze rolniczym, jest w stanie zająć istotne miejsce na rynku międzynarodowym.
Dorota Zarejewska - Tęga
Oddział Ostrołęka
Źródła:
1. Raport o stanie rolnictwa ekologicznego w Polsce w latach 2013 – 2014, GIJHARS, Warszawa
2015.
2. Tendencje rozwoju mazowieckiego rolnictwa, Sulmicka M., Studia Regionalne 12, 95-106 Mazowsze 2013.
3. http://www.minrol.gov.pl/pol
Przyg. A. D.