Wścieklizna - co trzeba wiedzieć

W ostatnim okresie, w szczególności w województwie mazowieckim, odnotowano zwiększoną liczbę przypadków wścieklizny wśród zwierząt dzikich. Wścieklizna jest wirusową chorobą zwierząt stałocieplnych, która może być przenoszona na człowieka. Do zakażenia dochodzi przez kontakt ze śliną podczas pogryzienia lub zadrapania.

Choroba atakuje ośrodkowy układ nerwowy i praktycznie w 100 proc.przypadków, kończy się śmiercią. Okres inkubacji choroby wynosi od kilku dni do kilku miesięcy, jednak jeśli przed wystąpieniem pierwszych objawów wścieklizny nie poda się szczepionek, wścieklizna zawsze prowadzi do śmierci w wyniku zapalenia mózgu i rdzenia.

Zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 roku „O ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, art. 56 ust.2” obowiązkowemu ochronnemu szczepieniu przeciwko wściekliźnie, podlegają psy powyżej 3. miesiąca życia. Posiadacze psów są obowiązani zaszczepić psy przeciwko wściekliźnie w terminie 30 dni od dnia ukończenia przez psa 3. miesiąca życia, a następnie nie rzadziej niż co 12 miesięcy od dnia ostatniego szczepienia. Szczepień psów przeciwko wściekliźnie dokonują lekarze weterynarii świadczący usługi weterynaryjne w ramach działalności zakładu leczniczego dla zwierząt. Na obszarach występowania wścieklizny zalecane są również szczepienia innych zwierząt utrzymywanych przez człowieka m.in. kotów, lisów, jenotów , fretki, a także zwierząt gospodarskich, jeśli mogą mieć one kontakt z dzikimi zwierzętami.

Wirus wścieklizny, jak większość wirusów, jest wrażliwy na wysoką temperaturę i światło słoneczne, ale jednocześnie jest wysoce odporny na niskie temperatury. W Polsce ze wścieklizną zwykle kojarzą się lisy, ale ostatnio coraz częściej stwierdza się ją u nietoperzy. U zwierząt choroba trwa od 1 do 8 dni i charakteryzuje się przede wszystkim zmianą zachowania.

Zwierzęta dotychczas spokojne stają się agresywne i odwrotnie. Dzikie zwierzęta trącą naturalną bojaźń przed ludźmi. Dodatkowo pojawiają się niedowłady i porażenia kończyn, zaburzenia połykania, wyciek śliny. Po tym okresie zwierzęta zdychają.

Objawy choroby u ludzi pojawiają się po ok. 4-8 tygodniach od zakażenia. Do klasycznych objawów wskazujących rozpoznanie wścieklizny należą: wodowstręt oraz uczucie drętwienia czy pieczenia w miejscu ugryzienia. Po ok. 10 dniach trwania choroby człowiek umiera. Podstawowe metody zapobiegania nakierowane są na eliminację rezerwuarów wirusa wścieklizny w środowisku poprzez: - eliminację chorych i podejrzanych o wściekliznę zwierząt - szczepienie zwierząt domowych oraz dzikich (przede wszystkim lisów); okresowe akcje zrzucania szczepionek - profilaktyka wścieklizny u ludzi. Szczepienie ochronne lisów wolnożyjących polega na rozrzucaniu z samolotu lub wykładane ręcznie w rejonie występowania wścieklizny, szczepionki zatopionej w przynęcie.

Wykładanie szczepionki połączone jest z akcją informacyjną o terminie i sposobie przeprowadzania szczepień ochronnych. Należy bezwzględnie unikać kontaktu ze szczepionką przeznaczoną dla lisów oraz uniemożliwić taki kontakt zwierzętom domowym.

W rejonach występowania wścieklizny należy szczególnie:

• unikać bezpośredniego kontaktu ze zwierzętami dzikimi

• nie dotykać znalezionych martwych zwierząt – fakt ten należy zgłosić policji lub służbom weterynaryjnym

• systematycznie szczepić własne psy i koty ( szczepienie psów jest w Polsce obowiązkowe)

• nie wypuszczać kotów i psów bez możliwości ich kontroli

• po pogryzieniu lub oślinieniu ranę dokładnie przemyć wodą i mydłem oraz zdezynfekować i bezwzględnie zgłosić się do lekarza celem oceny kwalifikacji do rozpoczęcia szczepienia.

OPR. Henryk Bojar

MODR Oddział Siedlce