Kiła kapusty – narastający problem
Najbardziej wrażliwa na nią jest kapusta pekińska, następnie kalafior i brokuły. Najczęstszym źródłem rozprzestrzeniania się kiły kapusty na polach jest zakażona rozsada produkowana w kolejnych latach na tym samym stanowisku.
Sprawcą choroby jest pierwotniak Plasmodiophora brassicae. Może on przetrwać w glebie nawet dziesięć lat w postaci zarodników. Pierwotniak ten jest organizmem polifagicznym, porażającym ponad 200 gatunków roślin, należących do 64 rodzajów. Są to głównie gatunki z rodziny kapustowatych: rzepak, gorczyca, rzepik, kapusta, kalafior i brokuły. Rozwija się jedynie wewnątrz żywych organizmów roślinnych. Rozprzestrzenianie się go spowodowane jest kilkoma przyczynami: wzrastającą monokulturą upraw, wysoką żywotnością patogena, oraz ograniczoną ilością uprawek (zarówno pożniwnych jak i przedsiewnych) na rzecz upraw uproszczonych. Rozwojowi choroby sprzyjają zmieniające się warunki klimatyczne - okresy wysokiej wilgotności gleby i temperatury. Optymalne ph gleby dla rozwoju Plasmodiophora to 5,3-5,7, temperatura 22-250 C i 70% pojemności wodnej gleby.
Objawy choroby
Można je łatwo zauważyć po wykopaniu roślin z ziemi. Na korzeniach widoczne są pojedyncze lub liczne narośla (guzy) o kolorze biało-kremowym, a następnie brunatnym. System korzeniowy jest zredukowany, lub całkowicie pozbawiony korzeni bocznych i włośnikowych. Powierzchnia guzów jest początkowo gładka, a następnie ulega spękaniu, gnije i rozpada się. Zmiany powodowane przez tę chorobę mogą być obserwowane też na częściach nadziemnych w postaci żółtych lub czerwono-fioletowych przebarwień, zmniejszenia się wielkości liści, zahamowania wzrostu, przyspieszonego kwitnienia, więdnięcia, a czasami zamierania całych roślin.
Objawy kiły przypominają niekiedy uszkodzenia powodowane przez chowacza galasówka, który w porównaniu z kiłą tworzy gładkie, zielone guzy, we wnętrzu których po przekrojeniu można stwierdzić obecność larw i ślady po ich żerowaniu. Guzy te nie ulegają rozpadowi podczas wegetacji roślin. Choroba może być też mylona jesienią z objawami zgorzeli siewek, ze względu na więdnięcie i zamieranie roślin.
Jak zapobiegać kile?
Skuteczne ograniczanie strat wynikających z występowania kiły kapusty wymaga konsekwentnego stosowania wielu, wzajemnie uzupełniających się metod ochrony roślin (metod integrowanych), do których można zaliczyć między innymi:
- Odpowiednie zmianowanie, czyli 4-5 letnią przerwę w uprawie roślin kapustowatych na tym samym polu. W zmianowaniu należy uprawiać gatunki nie będące żywicielami np. zboża, buraki, ziemniaki, facelię, motylkowate.
- Odpowiednie ph gleby wynoszące 6,5-7,2.
- Poprawę struktury gleby i uregulowanie stosunków wodnych, zapobieganie jej zaskorupianiu się, zbrylaniu i zalewaniu wodą.
- Dokładne przyorywanie resztek pożniwnych, skuteczne niszczenie samosiewów i chwastów.
- Chemiczne odkażanie gleby na rozsadnikach, w tunelach foliowych.
- Analizę próbek gleby z pól i rozsadników oraz substratów torfowych na obecność Plasmodiophora brassicae ( Instytut Ogrodnictwa Skierniewice).
- Profilaktyczne stosowanie doglebowo środka Altima 500 S.C w dawce 2-3 l/ha. Opryskiwanie powierzchni gleby i wymieszanie do głębokości 10 cm.
- Uprawę roślin przedplonowych, naturalnie przyspieszających zanikanie zarodników przetrwalnikowych: pora, pomidora, fasoli, ogórka, owsa, roślin aromatycznych (mięty).
- Uprawę roślin odpornych (od kilku lat są w ofercie odmiany kapust i kalafiora odpornych na kiłę).
- Nie stosowanie do nawożenia pól obornika pochodzącego od zwierząt karmionych roślinami z rodziny kapustowatych, porażonymi przez kiłę kapusty.
- Unikanie wczesnych terminów siewu np. rzepaku (przyspieszony siew w nadmiernie ogrzaną i wilgotną glebę zwiększa ryzyko infekcji).
- Ograniczenie ilości wjazdów i zabiegów uprawowych na polu zainfekowanym do niezbędnego minimum.
- Dokładną kontrolę pól, szczególnie w rejonach potencjalnie zagrożonych.
***
Skutki intensyfikacji produkcji niosą za sobą niebezpieczeństwo kompensacji agrofagów, tj. chwastów, szkodników oraz chorób. Coraz bardziej wzrasta więc ranga trafnej diagnostyki oraz metod ich zwalczania. Tempo infekcji roślin przez kiłę kapusty jest bardzo szybkie. Jeżeli w pierwszym roku infekcja pola obejmuje 1% roślin, to w sprzyjających warunkach, w trzecim roku uprawy, może już osiągnąć 100%.
Grażyna Michalak – Oddział Bielice
OPR. A.D.
Źródła:
- Internet
- Chrońmy rzepak przed kiłą kapusty, IOR