Informacje i zalecenia sadownicze

Coraz więcej sadowników zdaje sobie sprawę, że samo wyprodukowanie owoców wysokiej jakości (bez możliwości długiego ich przechowywania) nie wystarcza, by osiągnąć produkcyjny sukces. Jest tak dlatego, że nie wszystkie owoce nadają się do długiego przechowywania ze względu na niewłaściwą ich produkcję. Chcąc temu zapobiec doradztwo technologiczne musi szeroko upowszechniać wśród sadowników metodę kontrolowanego (racjonalnego) nawożenia w celu uzyskania zarówno wysokich jakościowo plonów, jak też owoców o wysokich walorach smakowych i dietetycznych.

Uprawa truskawek

Wszyscy plantatorzy, którzy zrezygnowali w tym roku z dokarmiania truskawek fosforem (np. Mostarem) w czasie kwitnienia, a w ubiegłych latach je stosowali, przekonali się, że brak dokarmiania spowodował porażenie owoców szarą pleśnią, podczas gdy zdrowe owoce się „maśliły", czyli nie zachowywały normalnej jędrności. Spowodowane to było właśnie brakiem fosforu i wapnia.

Z kolei na innych plantacjach z powodu braku wody owoce nie dorastały, chociaż dojrzewały lub zasychały. Efektem tego było także niedożywienie, przemarzanie (w niektórych rejonach Polski) i słabe owocowanie. Chcąc tego uniknąć nie należy - jeżeli plantacje truskawek nie są bardzo porażone białą plamistością liści (przynajmniej w 70 proc.) -  kosić liści po zbiorach owoców. Plantacje takie należy za to dokarmiać dolistnie, aby uszkodzone organy roślin zregenerowały się i wytworzyły się rośliny siostrzane (np. przy odmianie Senga Sengana). Trzeba zastosować pełne nawożenie po zbiorach owoców celem wcześniejszego zadbania o przyszłoroczny plon truskawek.

Ze względu na wrażliwość roślin truskawek na brak żelaza i innych mikroelementów polecam stosowanie po zakończeniu zbioru owoców truskawek takich preparatów jak np. Chelat żelaza forte, lub Chelat żelaza - Mikrovit Fe, Chelat miedzi forte, lub Chelat  miedzi- Mikrovit Cu, Tytanit, Borvit lub Bormax z Chelatem cynku forte bądź Borvit z Chelatem cynku- Mikrovit Zn lub Cynko-Bor.

Dolistnie dostarczyć trzeba również potas, fosfor, magnez stosując np. nawóz fosforowo-potasowy - Alkaliny, nawozy potasowe - Alkalin K+Si, AlkalinKB+Si, Plonochron zasadowy lub potasowy. Nawozy fosforowe np. Fostar, Foscalvit, Seniphos, Plonochron fosforowy. Nawozy magnezowe - Siarczan magnezowy, Siarczan magnezowy z wit C, Mikrokomplex. Nawozy doglebowe należy stosować zawsze przed założeniem plantacji truskawek.

Ci plantatorzy, którzy założyli jesienią ubiegłego roku mateczniki truskawek mogą przekonać się, że stan zdrowotny roślin nie jest zadowalający. W takim wypadku polecam dokarmianie dolistne, zwłaszcza w trudnych warunkach klimatyczno-glebowych, przy niskich temperaturach gleby na przedwiośniu, a także do niedawna panującej  suszy glebowej, czyli  przy wysokich temperaturach powietrza. Chcąc wyhodować jak najwięcej rozłogów i młodych sadzonek należy rośliny dokarmiać dolistnie stosując Chelat manganu forte lub Chelat manganu- Mikrovit Mn i Tytanit. Następnie Chelat żelaza - Mikrovit Fe z Chelatem miedzi - Mikrovit Cu, a także Tytanit. Natomiast na dwa tygodnie przed pozyskiwaniem sadzonek należy zastosować nawożenie borem i cynkiem, w celu pobudzenia tworzenia organów generatywnych (kwiatostanów i kwiatów w kwiatostanach) w kilku powtórzeniach, stosując np. Bormax lub Borvit i Mikrovit Zn lub Cynko-Bor. Do każdego nawozu dolistnego należy dodawać wodny roztwór mocznika z 10 kg mocznika na 1000 litrów wody, wcześniej rozpuszczonego w wodzie.

Uwaga! nie można wsypywać mocznika bezpośrednio na sito do opryskiwacza, lecz na dzień, dwa wcześniej rozpuścić go w wodzie np. w 30 litrowej bańce plastikowej zamkniętej.

Jak przeciwdziałać stratom w sadach?

Tegoroczna zima narobiła spustoszeń w sadach wiśniowych i czereśniowych oraz w drzewach ziarnkowych - gruszach i jabłoniach. I tu również wiosenny stan roślin zależał od ich kondycji, podobnie jak na plantacjach truskawek. Trzeba przyznać, że przezimowanie i późniejsze zawiązywanie owoców było słabe i różnie wyglądało w różnych rejonach Polski.

W sadach wiśniowych rosnących na glebach o niskiej zasobności w miedź występują na pędach drzew objawy wycieku gumy. Jeżeli pędy z zaschniętymi kwiatami zamierają, należy wyciąć je w miejscu jeszcze zdrowej tkanki. Takie drzewa trzeba opryskiwać i podlewać Chelatami: miedzi, plus Chelat żelaza dodając Tytanit i wodny roztwór mocznika.

Natomiast chcąc osiągnąć owoce dobrej jakości, należy drzewa dokarmiać dolistnie, do czego już wielokrotnie namawiałem. Podaję jednak (dla nowicjuszy), że na miesiąc przed zbiorem owoców w celu podniesienia ich jędrności (wiśni, czereśni, śliw), zwłaszcza w trudnych warunkach, przy braku wody, należy zastosować w kilku powtórzeniach opryski stosując dolistnie np. Fostar, a także Wapnovit lub Foscalvit bądź Stopit. Alkaliny PK 10:20 lub 5:25 względnie AlkalinKB+Si i inne.

Aby ograniczyć straty w przechowalnictwie owoców, należy pamiętać, że po 4-6 tygodniach od zakończenia kwitnienia np. jabłoni należało rozpocząć stosowanie dolistnie wapnia i fosforu celem poprawienia jędrności owoców i przeciwdziałania gorzkiej plamistości podskórnej owoców i innych chorób fizjologicznych występujących w czasie ich przechowywania. Owoce w tak trudnych warunkach glebowo-klimatycznych jak susza glebowa, wysokie temperatury powietrza i gleby ograniczają pobieranie składników pokarmowych i dlatego należy je - podobnie jak truskawki i drzewa w sadach pestkowych -  dokarmiać dolistnie stosując nawozy potasowe, wapniowe, magnezowe, fosforowo-potasowe i inne mikroelementowe. Więcej informacji na ten temat zamieściłem w artykule" Czy można uniknąć chorób w przechowalni, chłodni".

Plantacje leszczyny

Na plantacjach leszczynowych należy zwrócić uwagę na prawidłowe dokarmianie borem i cynkiem stosując np. Cynko-Bor lub Bormax i Chelat cynklu (Mikrovit Zn), bądź Bortrac i Zintrac. Są to pierwiastki, które decydują w dużej mierze o prawidłowym rozwoju jądra orzecha.

Nie należy jednak zapomnieć o wapnie stosując dolistnie np. Wapnovit jak i o fosforze np. Fostar lub Foscalvit, bądź Plonochron fosforowy, a także o potasie opryskując rośliny np. Alkalinem K+Si lub stosując inne Alkaliny PK 5:25 lub 12:20, a także Plonochrony: potasowy lub zasadowy.

Ponieważ nornice zniszczyły bardzo drzew owocowych w okresie zimowym i na wiosnę (tam, gdzie ich nie zwalczano w okresie letnim i jesiennym w ubiegłym roku), dlatego pamiętajmy o ich zwalczaniu przez cały okres wegetacji stosując: na myszy Normix, a na karczownika ziemnowodnego Ratron GR.

Uwaga na koniec

Bardzo wyraźnie widać w sadach drzewa porażone srebrzystością liści. Pamiętajmy, że drzewa roślin ziarnkowych w następnych latach przejdą w formę utajoną choroby, czyli bezobjawową, a więc nie będą zamierać tylko z roku na rok zmniejszy się ich plonowanie. Niestety, w tym czasie bardzo wzrośnie ilość drzew porażonych.

W sadach pestkowych drzewa porażone srebrzystością liści zamierają. Wszystkie chore i zamierające drzewa porażone rakami czy srebrzystością trzeba usuwać z sadów i palić. Będzie to sanitarna selekcja drzew chorych.

dr Bogdan Z. Jarociński

spec. I i II stopnia w zakresie sadownictwa

MODR Warszawa