Ochrona sadów towarowych przy ograniczaniu dostępnych środków ochrony roślin

• zła strategia stosowania środków ochrony roślin,
• sprzyjające warunki atmosferyczne dla rozwoju agrofagów w ostatnich latach,
• pojawiająca się odporność agrofagów na grupy środków ochrony roślin,
• zawężający się z różnych przyczyn asortyment środków ochrony roślin.

Polski rejestr środków ochrony roślin jest efektem trwającego od kilku lat w UE przeglądu substancji aktywnych. W jego wyniku od końca 2008 roku następuje wycofywanie niektórych powszechnie stosowanych oprysków (tab1). Ponadto coraz częściej (ze względów ekonomicznych) działające na naszym rynku firmy chemiczne rejestrują swoje produkty tylko dla tych gatunków, które wielkością chronienia uprawy gwarantują zwrot kosztów poniesionych na ponowne badanie i rejestrację preparatu.

Tabela 1. Substancje aktywne zabronione do użycia w krajach UE, jako środki ochrony roślin

Pomimo postępu w wykorzystywaniu nie chemicznych metod ochrony roślin, metody chemiczne są - i jeszcze przez wiele lat będą - jednym z podstawowych sposobów zwalczania agrofagów. Występujące coraz częściej zjawisko odporności, jak i znacząca redukcja palety chemicznych środków ochrony, będą skutkowały jednak kłopotami w zwalczaniu niektórych agrofagów. Dlatego tak bardzo ważna staje się racjonalna ochrona roślin. Możliwa jest ona jednak tylko dzięki odpowiedniej wiedzy o biologii i szkodliwości agrofagów, właściwościach poszczególnych oprysków,  zasadach ich stosowania, znajomości własnego sadu i dostępności do bieżących informacji na temat warunków atmosferycznych. Należy podkreślić, że podstawą racjonalnej ochrony jest ustalenie zagrożeń występujących w sadzie, czyli ustalenie składu gatunkowego agrofagów. Przy doborze oprysku należy uwzględnić skuteczność jego działania w odniesieniu do poszczególnych stadiów rozwojowych agrofagów. Bardzo ważne jest też, które stadia rozwojowe są dominujące na drzewach w momencie podejmowania decyzji o zwalczaniu. Istotny jest także mechanizm działania środka i uwzględnienie go przy podejmowaniu decyzji o wykonaniu zabiegu.

Często popełnianym błędem jest nieprzestrzeganie wymogów co do fizycznych warunków stosowania oprysków. Odnosi się to głównie do temperatury i wilgotności powietrza, a w niektórych przypadkach także do temperatury wody. Reasumując im większą wiedzę będzie miał sadownik o właściwościach środków ochrony roślin, i o czynnikach warunkujących ich skuteczne działanie, tym racjonalniej i efektywniej będzie umiał je wykorzystać.

Tomasz Pająk

MODR PZD Grójec