Zwalczanie chwastów w uprawie zbóż ozimych
Zmiany w strukturze zasiewów w Polsce prowadzą do dużej koncentracji zbóż, dlatego szkodliwość chwastów w zbożach jest sprawą bardzo ważną i bez ochrony herbicydowej nie uzyska się wysokich i dobrej jakości plonów. W ostatnich latach obserwuje się zmiany w stanie zachwaszczenia zbóż, np. wskutek zmian w technologii uprawy i zbioru czy nawożenia.
Zboża ozime są o wiele bardziej narażone na zachwaszczenie niż zboża jare. Związane jest to z biologią chwastów i biologią roślin uprawnych. Chwasty w zbożach ozimych wschodzą już jesienią, a następnie wiosną. Każdy rolnik staje przed koniecznością obrania właściwej strategii ochrony zbóż ozimych przed chwastami. Ich zwalczanie można przeprowadzić w zbożach ozimych zarówno jesienią, jak i wiosną.
Lepiej jesienią?
Wybranie odpowiedniego terminu zabiegu wiąże się z wieloma czynnikami. Przede wszystkim należy wybrać odpowiedni wariant ochrony: jesienna ochrona z uwzględnieniem zabiegów wiosennych, czy też wiosenna ochrona. Jesienne zwalczanie chwastów jest bardziej uzasadnione pod względem ekonomicznym i biologicznym. W tym okresie chwasty zwalczane są w początkowych stadiach rozwojowych, czyli w czasie największej wrażliwości na substancje aktywne herbicydów. Zboża odchwaszczone jesienią odznaczają się lepszą zimotrwałością. Niektóre gatunki zbóż ozimych, takie jak jęczmień ozimy oraz żyto hybrydowe, ze względu na technologię uprawy (wysiewane są najwcześniej ze zbóż ozimych) wymagają odchwaszczania jesiennego. Ponadto niekiedy wiosną są niekorzystne warunki do przeprowadzenia tego zabiegu: topniejące śniegi, brak możliwości wejścia w pole.
Zabieg jesienny uwzględniający poprawki wiosenne posiada wszystkie cechy zabiegu jesiennego z różnicą polegającą na obniżeniu skuteczności zwalczania chwastów dwuliściennych. Skutkuje to obniżeniem kosztów zabiegu jesiennego, ale powoduje konieczność zastosowania wiosennych zabiegów herbicydowych pod kątem chwastów dwuliściennych.
A może wiosną?
Niektóre czynniki tj. późny wysiew zbóż czy nieodpowiednie warunki pogodowe utrudniają przeprowadzenie zabiegu herbicydowego jesienią, dlatego należy ten zabieg przeprowadzić wiosną. Obserwowane w ostatnich latach ocieplenie (ciepłe i bezśnieżne zimy) sprawiają, że preparaty zastosowane jesienią do zwalczania chwastów nie ochronią plantacji przed wiosennym zachwaszczeniem, dlatego w wielu przypadkach jest wymagany wiosenny zabieg zwalczania chwastów. Można stwierdzić, iż wiosenne zachwaszczenie zbóż ozimych jest w dużym stopniu uzależnione od przebiegu wegetacji w okresie jesienno-zimowym. W ubiegłym roku niektóre chwasty, takie jak miotła zbożowa, występowały w większym nasileniu niż przeciętnie.
Skuteczne zwalczanie chwastów wiosną nie jest łatwe, ponieważ chwasty mogą osiągać zaawansowane stadia rozwoju. Mają one niewielkie wymagania termiczne dla wschodów, większość kiełkuje w temperaturze kilku stopni powyżej 0°C (gwiazdnica pospolita, tobołki polne, miotła zbożowa, tasznik pospolity, starzec zwyczajny, rumiany, rumianki, przetaczniki, przytulia czepna). Niektóre gatunki mogą wschodzić nawet pod śniegiem, kiedy gleba nie jest zamarznięta.
Czym zwalczać?
Wiosną trzeba zwalczać dwa rodzaje chwastów: chwasty jesienne, które przezimowały oraz chwasty „wiosenne”. Chwasty wiosenne to chwasty młode. Ich zwalczanie jest łatwiejsze, ponieważ zboża ozime mają przewagę nad wyrastającymi chwastami.
W przypadku chwastów jesiennych, zabieg herbicydowy należy przeprowadzić jak najwcześniej po wznowieniu wegetacji zbóż, gdy jest tylko możliwy wjazd w pole ciągnikiem.
Przygotowując się do wiosennego zabiegu herbicydowego należy wziąć pod uwagę wiele czynników, przede wszystkim przeanalizować jakie chwasty występują na danym polu, jakich gatunków chwastów można się w danym sezonie spodziewać.
Następnie należy wybrać odpowiedni herbicyd. Dobrym wyborem będzie zastosowanie środków, które posiadają substancje aktywne takie jak: dichloroprop–P, MCPA, dikamba, 2,4-D, mekoprop-P. Można je stosować przy temperaturze minimalnej 8°Cod chwili krzewienia zbóż. Do zwalczania chwastów dwuliściennych bardzo popularne są herbicydy zawierające substancje czynne należące do grupy inhibitorów, ALS (sulfonylomoczniki, florasulam, piroksysulam, metosulam, sulfonylomoczniki, propoksykarbazon sodu).
W przypadku chwastów jednoliściennych najskuteczniejszym preparatem będzie preparat na bazie pinoksademu lub fenoksapropu- P- etylu. Okres wiosny często charakteryzuje się częstymi opadami i - co jest z tym związane - wysoką wilgotnością powietrza. Dlatego zalecane jest stosowanie adiuwantów, które wspomagają wchłanianie substancji aktywnych w strukturę liścia chwastów, co zapobiega spłukaniem ich przez deszcz. Podczas wiosennego zabiegu nie jest konieczne stosowanie dużych dawek oprysku, zazwyczaj wystarczają najniższe zalecane dawki.
Izabela Deja
Oddział Radom
Przyg. A.D.
Źródła:
- Farmer 2013
- Akademia Ochrony Roślin 2013
- Materiały Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie