Skip to main content
MODR Warszawa:  ul. Czereśniowa 98, 02-456 Warszawa  | ikona 22 571 61 00 

Agrotechnika uprawy lucerny na paszę

Lucerna jest podstawową rośliną motylkową pastewną uprawianą na pasze. Zarówno siano, sianokiszonka, jak i zielonka zawierają dużo cennych składników pokarmowych. Nie dość, że ma dużo białka, to jest to najtańsze białko uzyskiwane z roślin polowych. Plon zielonki trzech lub czterech pokosów jest prawie dwukrotnie większy niż koniczyny, a czterokrotnie niż siana z łąki o średniej jakości. Lucernę wykorzystuje się z powodzeniem w żywieniu bydła jako wysokobiałkową paszę objętościową.

Poza wysoką wartością pastewną roślina ta odgrywa też ważną rolę strukturotwórczą. Ma małe wymagania co do nawożenia azotem i pozostawia dużo resztek pożniwnych zwiększając żyzność gleby. Według przeprowadzonych badań powietrznie sucha masa resztek pożniwnych przekracza zwykle 10 t/ha, w tym samych korzeni ponad 8 t.
Lucerna doskonale nadaje się do uprawy na terenie całego kraju, z wyjątkiem strefy nadmorskiej i gór. Ze względu na wytwarzanie głębokiego systemu korzeniowego, sprawdza się na stanowiskach suchszych, gdzie uprawa koniczyny czerwonej może być zawodna. Jej głęboko rozwinięty system korzeniowy umożliwia pobieranie wody z głębszych warstw gleby. Już w roku siewu jest bardziej odporna na suszę niż koniczyna czerwona.

Ujemną cechą lucerny…

…jest nadmierne wysuszanie gleby, co niejednokrotnie uniemożliwia przeprowadzenie szybkiej uprawy roli pod rośliny następcze. W warunkach suchych nie należy uprawiać po niej pszenicy ozimej i rzepaku. Dobre wyniki daje za to uprawa kukurydzy na ziarno i kiszonkę.
Lucerna należy do typowych roślin klimatu kontynentalnego, więc jej rozwojowi sprzyja wysoka temperatura lata, przy czym nie szkodzą okresowe posuchy. Odmiany różnią się odpornością na niską temperaturę. Młode siewki, o słabo rozwiniętej szyjce korzeniowej, są wrażliwe mróz.
W miarę rozwoju systemu korzeniowego mrozoodporność roślin wzrasta, lecz bez okrywy śnieżnej nie wytrzymują mrozów przekraczających -25oC.
Najodpowiedniejsze dla lucerny są gleby kompleksów pszennych, niezlewne, przewiewne, o uregulowanych stosunkach wodnych. Jednym z ważniejszych czynników decydujących o możliwości uprawy jest ich odczyn (lucerna źle znosi kwaśny odczyn). Najbardziej odpowiednia jest gleba o pH 6,5-7,2 i dlatego nieodzownym zabiegiem przed uprawą powinno być wapnowanie dostosowane do rodzaju gleby.

Zalecenia agrotechniczne

Lucerna wymaga stanowiska wolnego od chwastów, w dobrej kulturze i zasobnego w składniki pokarmowe. Dobrym przedplonem dla niej i jej mieszanek z trawami są okopowe na oborniku lub zboża ozime i jare w drugim roku po oborniku. Ze względu na choroby i szkodniki uprawa po innych motylkowych lub strączkowych nie jest wskazana, podobnie jak po kukurydzy odchwaszczanej dużymi dawkami herbicydów. Lucerna nie może być także często uprawiana po sobie - zaleca się 3-4 letnią przerwę w uprawie.
Lucernę i jej mieszanki z trawami uprawia się w siewie czystym lub wsiewa w roślinę ochronną, którą najczęściej są zboża/owies, jęczmień jary. Przedplonem dla lucerny wysiewanej w terminie letnim mogą być mieszanka ozima przeznaczona na zielonkę, rzepak lub jęczmień ozimy. Jej siew w roślinę ochronną nie jest ryzykowny przy wysokim poziomie kultury roli, na glebach żyznych i zasobnych w wodę. Aby stworzyć korzystne warunki dla rozwoju lucerny, norma wysiewu zbóż musi być zmniejszona o co najmniej 25% w stosunku do zalecanych siewów czystych.

Uprawa roli

Lucerna wymaga bardzo starannego przygotowania roli. Gleba powinna być głęboko spulchniona i odleżała, co zapewnia warunki prawidłowego rozwoju systemu korzeniowego. Orkę należy wykonać w jesieni na głębokości 25-30 cm. Powierzchnia pola powinna być dobrze wyrównana. Wiosenne uprawki (bronowanie, włókowanie) powinny być ograniczone w celu zachowania wody w glebie. Przy letnim siewie lucerny po wcześnie schodzącym przedplonie (wczesne ziemniaki, rzepak ozimy, czy rośliny strączkowe) należy stosować orkę siewną oraz zespół uprawek przedsiewnych.

Nawożenie

Wymagania pokarmowe lucerny są bardzo wysokie. Pomimo dużej zdolności wykorzystywania składników pokarmowych znajdujących się w glebie, nawożenie pod lucernę powinno być obfite. Nawozów organicznych nie stosuje się jednak bezpośrednio pod lucernę. Wykorzystuje ona dobrze następcze działanie obornika, występując w zmianowaniu w drugim roku po okopowych.
Z nawozów mineralnych najważniejszą rolę odgrywa wapń. Efekt działania nawozów wapniowych jest długotrwały i dlatego wapnowanie należy rozpocząć na 2-3 lat przed siewem lucerny. Ustalenie właściwych dawek nawożenia powinno wynikać z analizy gleby oraz zależeć od tego czy lucerna jest w siewie czystym, czy w siewie w roślinę ochronną.
Nawożenie fosforowe i potasowe wykonujemy jesienią, a jeżeli nie było wtedy zastosowane, można wykonać je wiosną. Przy siewie czystym, w pierwszym roku dawka NPK: 20 kg N/ha, 80-110kg/ha P205, 100-140 K20/ha, a przy siewie w roślinę ochronną: 60kg N, 80-120 P2O5/ha i 100-120 K2O/ha. W latach pełnego użytkowania lucernę nawozi się przede wszystkim fosforem i potasem, w dawkach jak przy siewie czystym, pod pierwszy i drugi pokos.
Siew

Przed przystąpieniem do siewu nasiona należy zaprawić środkiem grzybobójczym oraz szczepionką bakteryjną Nitragina. Wysiewamy materiał kwalifikowany o sprawdzonej wartości użytkowej. Sposób siewu i technika uzależnione są od terminu siewu. Lucerna dobrze znosi niskie temperatury w początkowym okresie rozwoju, dlatego należy ją siać w terminie siewu zbóż jarych. Mamy dwa sposoby siewu: bez rośliny ochronnej i w roślinę ochronną. Każdy ma swoje wady i zalety. W warunkach mniej odpowiednich dla lucerny zaleca się bezwzględnie siew bez rośliny ochronnej.
Lucernę wysiewa się siewnikiem rzędowym w rozstawie 10-15 cm. Nasiona powinny być umieszczone na głębokość do 2 cm - jest to warunek uzyskania równomiernych wschodów.
Ilość wysiewu nasion to 15-20 kg/ha - przy uprawie na paszę (siew w roślinę ochronną), a przy siewie czystym 12-16 kg/ha.
W warunkach, gdzie uprawa lucerny w czystym siewie jest niepewna, można stosować siew mieszany z trawami. Obowiązuje wtedy zwiększone nawożenie mineralne.

Zabiegi pielęgnacyjne

W przypadku silnego zachwaszczenia, przy uprawie lucerny jako wsiewki w zboże, można stosować Chwastox Extra 300 SL lub Dicoherb 750 SL. Opryskiwać należy, gdy lucerna wykształci 2-3 liście właściwe, a zboża stanowią zwarty łan - nie później niż do końca fazy krzewienia.
Jesienią, na plantacjach jednorocznych i starszych (koniec października do połowy listopada), na chwasty dwuliścienne oraz perz można stosować Kerb 50 WP.
Dość skutecznym sposobem zwalczania chwastów w roku siewu lucerny (w czystym siewie) jest jej wykaszanie na wysokości 10-15 cm. Należy jednak pamiętać, że zbyt częste koszenie nowo zasianej lucerny osłabia rozwój systemu korzeniowego. Im kosi się ją częściej, tym niższe są plony w roku następnym. Dzieje się tak wskutek ograniczonego gromadzenia składników pokarmowych w korzeniach w ciągu skróconego okresu między poszczególnymi terminami koszenia. Pierwszy raz należy kosić w pełni kwitnienia. Długość okresu rozwoju roślin między pokosami powinna być tak zaplanowana, aby każdy odrost osiągnął fazę pełnego pąkowania lub początku kwitnienia. Ostatnie koszenie przeprowadzamy na wysokości około 10 cm.

Tadeusz Dudek
Oddział Ostrołęka

Źródła:
1. Szczegółowa uprawa roślin, PWN Warszawa. Praca zbiorowa.
2. Dobry lucernik: Źródło cennej paszy, Jacek Broniarg, Top Agrar 4/2002
3. Lucerna na lata, Eliza Gaweł, Farmer 05/2007

Przyg. A.D.

 

  • Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego

    Dyrektor MODR Warszawa: Sławomir Piotrowski
    Zastępca Dyrektora MODR Warszawa: Adam Tarkowski

    ul. Czereśniowa 98, 02-456
    tel. 22 571 61 00 | fax. 22 571 61 01
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Bielice

    Dyrektor Oddziału: Krzysztof Szumski

    Bielice 19, 96-500 Sochaczew 
    tel. 46 862 00 40 | fax.46 862 00 52
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Ostrołęka

    Dyrektor Oddziału: Bogdan Bagiński

    ul. Targowa 4, 07-410 Ostrołęka,
    tel. 29 760 03 69 - fax. 29 769 49 53
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Płock

    Dyrektor Oddziału: Wojciech Banaszczak

    ul. Zglenickiego 42 D, 09-411 Biała
    tel./fax: 24 269 77 00
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Poświętne w Płońsku

    Dyrektor Oddziału: Jarosław Grabowski

    ul. H Sienkiewicza 11, 09-100 Płońsk
    tel: 23 663 07 00, fax: 23 662 99 50
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek: 700 - 1500

  • MODR Warszawa oddział Radom

    Dyrektor Oddziału: Marcin Kaca

    ul. Chorzowska 16/18, 26-600 Radom,
    tel./fax 48 365 02 06 wew. 104
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 730 - 1530

  • MODR Warszawa Oddział Siedlce

    Dyrektor Oddziału: Józef Jan Romańczuk

    ul. Kazimierzowska 21, 08-110 Siedlce
    tel. 25 640 09 11, fax. 25 640 09 12
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

Copyright 2011 - 2024 MODR | Przeglądając stronę, akceptujesz naszą politykę prywatności.