Prawidłowa agrotechnika uprawy lucerny na paszę
Ważnym czynnikiem decydującym o powodzeniu uprawy jest odczyn gleby - powinien on mieć pH w granicach 6 - 7,5. Dlatego niezbędnym zabiegiem przed zasiewem jest uregulowanie odczynu odpowiednio do rodzaju gleby, na której uprawiana będzie roślina.
W Polsce do krajowego rejestru roślin uprawnych wpisane są 22 odmiany lucerny siewnej i 2 odmiany lucerny mieszańcowej. Odmiany lucerny siewnej mają większe wymagania dotyczące warunków glebowych, termicznych i wilgotnościowych, natomiast odmiany lucerny mieszańcowej cechuje wyższa zimotrwałość oraz wytrzymałość na okresowe posuchy.
Lucerna nie powinna być użytkowana dłużej niż trzy lata, ponieważ rozwój chorób, szkodników i chwastów powoduje znaczny spadek plonu.
Rola pod uprawę wymaga odpowiedniego przygotowania z zastosowaniem orki głębokiej w okresie jesieni i przedsiewnych uprawek wiosennych, takich jak włókowanie, bronowanie oraz wałowanie zapewniające odpowiednie wyrównanie pola i równomierne umieszczenie nasion w glebie. W przypadku siewu letniego, po wcześnie schodzącym przedplonie stosujemy orkę siewną oraz zespół uprawek przedsiewnych.
Ustalenie prawidłowych dawek nawożenia powinno wynikać z wyników analizy gleb oraz zależeć od tego czy lucerna wysiewana jest w siewie czystym czy też w roślinę ochronną. Zazwyczaj stosuje się następujące dawki NPK (przy siewie czystym, w pierwszym roku): 20 kg N/ha, 60-100 kg P2O5/ha i 80-140 kg K20/ha, a przy siewie w roślinę ochronną: 60 kg N/ha, 80-120kg P2O5/ha i100-160 kg K20/ha.
W kolejnych w latach stosujemy tylko nawozy fosforowo-potasowe, w dawkach jak przy siewie czystym pod pierwszy i drugi pokos.
Spośród mikroelementów istotną rolę pełnią bor i molibden. Bor odpowiedzialny jest za prawidłowy wzrost lucerny, molibden zaś niezbędny jest w rozwoju bakterii brodawkowych odpowiedzialnych za asymilacje azotu. Niedobór tych pierwiastków należy uzupełnić w postaci dokarmiania dolistnego plantacji.
Do wysiewu lucerny należy zastosować materiał kwalifikowany, zaprawiony środkiem grzybobójczym oraz - bezpośrednio przed siewem - szczepionkę bakteryjną „nitraginę". Ilość wysiewu nasion dla siewu czystego wynosi od 10 do 15 kg oraz 15 -20 kg dla wsiewki w roślinę ochronną. Rozstaw rzędów, przy siewie na paszę, powinien wynosić od 10 -15 cm a głębokość siewu 1-2 cm.
W ochronie plantacji przed chwastami można stosować takie środki jak Kerb 50 WP, Asulox 400 SL. Ważnym zabiegiem w pielęgnacji jest bronowanie, które wykonywać należy wczesną wiosną lub po skoszeniu lucerny.
Pierwsze koszenie, w roku siewu, należy wykonać nie wcześniej niż w pełni kwitnienia, aby nie osłabić rozwoju systemu korzeniowego. W kolejnych latach ilość i terminy koszenia ustala się w zależności od przeznaczenia plonu.
Aby uzyskać wysokobiałkowy susz, należy wykonać zbiór zielonki w fazie formowania pąków kwiatowych. Przy zbiorze z przeznaczaniem na siano, pokosy zbieramy w fazach od pełni pąkowania do początku kwitnienia.
Wysokość koszenia nie powinna być niższa niż 5 - 7cm, a przy ostatnim pokosie należy pozostawić ścierń na wysokości ok. 10 cm (sprzyja to utrzymaniu pokrywy śnieżnej i zapobiega wymarzaniu).
Do użytkowania pastwiskowego należy przeznaczyć zasiewy lucerny w mieszankach z przewagą traw. Pasza taka zapewnia korzystny stosunek włókna do białka oraz zapobiega wzdęciom zwierząt. Jednak takie zasiewy możemy zacząć użytkować pastwiskowo dopiero w roku następnym po zasiewie. Komponenty trawiaste mieszanek powinny być dopasowane do warunków siedliskowych i wilgotnościowych. Dla rejonów o mniejszych ilościach opadów oraz gleby o niższej klasie bonitacyjnej, polecany jest rajgras wyniosły, kupkówka pospolita, stokłosy. Na glebach zwięźlejszych lepiej sprawdzają się tymotka łąkowa, kostrzewa łąkowa i festulolium.
Robert Strzelecki
PZD Żuromin
Literatura
„Dobry lucernik: źródło cennej paszy" Top Agar Polska 4/2002-Jacek Broniarz
„Lucerna" broszura informacyjna ZCH Police- /2007- Roman Czuba
„Sprytne mieszanki" Farmer 05/2007-Eliza Gaweł
„Lucerna na lata" Farmer 10/2007- Eliza Gaweł
„Szczegółowa uprawa roślin" PWN Warszawa 1982-praca zbiorowa
„Odmiany uprawne traw pastewnych i motylkowatych drobnonasiennych" poradnik Agroserwis 09/2005- Piotr J. Domański
Krajowy rejestr roślin uprawnych www.coboru.pl
Zalecenia ochrony roślin 2008