Rasy bydła mięsnego

Rozwój hodowli bydła mięsnego nastąpił w Polsce dopiero w latach 90- tych XX wieku. W porównaniu z innymi krajami europejskimi nie ma u nas tradycji konsumpcji wołowiny, której spożycie w roku 2013 wyniosło tylko 1,5 kg na osobę. Pomimo tego zaczęliśmy doceniać wartość odżywczą tego mięsa oraz jego walory smakowe. Z tego powodu część rolników przestawia swoje gospodarstwa na produkcję bydła mięsnego.
Bardzo ważnym zagadnieniem przy chowie bydła mięsnego jest wybór odpowiedniej rasy, najlepiej dostosowanej do warunków środowiskowych. Przy jej wyborze należy przede wszystkim kierować się zapotrzebowaniem rynku, wymaganiami zwierząt oraz łatwością chowu przy minimalnych kosztach.
Poniżej przestawiam najbardziej popularne rasy bydła mięsnego występujące w Polsce.

Angus – rasa wywodząca się ze Szkocji, reprezentująca wybitnie typ mięsny, zaliczana do ras wcześnie dojrzewających i szybko rosnących. W USA, w wyniku intensywnej selekcji, zwiększono dość istotnie ramy ciała, poprawiono umięśnienie i tempo wzrostu, przy zachowaniu istotnych cech, takich jak: przydatność do chowu pastwiskowego, łatwość porodu i dużą odporność na choroby. Dorosłe buhaje ważą 800-1000 kg, krowy 500-650 kg. Masa cieląt przy urodzeniu 30-35 kg. Przyrosty dobowe opasów 900-1000 g. Bydło tej rasy bardzo dobrze wykorzystuje pasze objętościowe, nawet te gorszej jakości, jak również  gorsze żywienie. Dobrze znosi trudne warunki klimatyczne. Pozytywne cechy tej rasy występują również u mieszańców uzyskanych w wyniku krzyżowania z bydłem mlecznym. Mięso posiada wybitną smakowitość, jest marmurkowate, delikatne, soczyste oraz drobnowłókniste.
Blonde d'Aquitaine – pochodzi z rejonów południowo-zachodniej Francji. W czasach średniowiecza przodkowie tej rasy pracowali jako zwierzęta pociągowe w rolnictwie oraz transporcie. Typ użytkowy - typowo mięsny. We Francji populacja tego bydła rośnie o 5% w skali roku i powoli dorównuje popularnością rasom Charolaise i Limousine. Bydło jest duże rozmiarowo. Buhaje osiągają wagę 1000-1300 kg, a krowy 700-900 kg. Pomimo dużych rozmiarów nie ma większych problemów z porodami, cielęta rodzą się z wagą 35-55 kg. Matki są bardzo opiekuńcze, posiadają silny instynkt stadny. Przyrosty dobowe opasów wynoszą 1200-1300g. Blonde d'Aquitaine bardzo dobrze przystosowuje się do różnych warunków środowiskowych. Mięso pozyskane od bydła tej rasy jest delikatne i charakteryzuje się dobrą smakowitością.
Charolaise – pochodzi z centralnej Francji, zwierzęta użytkowane były niegdyś jako pociągowe. Charolaise jest największą mięsną rasą francuską. Dorosłe buhaje osiągają buhaje osiągają wagę między 1000 a 1400 kg, a krowy 750- 950 kg. Bydło posiada masywny kościec. Rodzące się cielęta osiągają wagę 40-45 kg. Duże cielęta to ciężkie porody, co niestety zdarza się dość często. Płodność krów jest  niższa niż u innych ras. Zaletą tej rasy są szybkie przyrosty dobowe o 1300-1400g oraz brak ryzyka zbytniego przetłuszczania się tuszy. Bydło tej rasy powinno być żywione intensywnie. Charolaise mają spokojny temperament, a tym samym są łatwe w obsłudze. Powinny być jednak prowadzone przez doświadczone osoby, ponieważ przy złym zarządzaniu można stracić nawet do 50% cieląt z powodu ciężkich porodów. Mięso posiada dobrą smakowitość.
Hereford - bydło tej rasy powstało w hrabstwie Herefordshire, w centralno- zachodniej Anglii. Jest to rasa mięsna średniego kalibru, szybko dojrzewająca. Bydło jest wysoko cenione ze względu za dobre wyniki opasu na paszach objętościowych, takich jak zielonki i kiszonki, które są paszami najtańszymi. Wołowina bogatsza w kwasy omega-3. Buhaje osiągają wagę pomiędzy 900-1300 kg, a krowy 600-700 kg.  Przyrosty dobowe opasów wynoszą ok. 1000 g. Zaletą tej rasy jest spokojny temperament, co wpływa korzystnie na bezpieczeństwo osób obsługujących stado. Zwierzęta łatwo przystosowują się do nowych warunków klimatycznych. Hereford jest znany z łatwości wycieleń, bardzo dobrej płodności oraz produkcji wołowiny o wysokiej jakości. Bydło nie powinno być opasane do wysokiej wagi, ponieważ wtedy rośnie na nim spora tkanka tłuszczowa. Mięso charakteryzuje wybitna smakowitość, jest marmurkowate oraz soczyste.
Limousin - pochodzi z zachodniej części Masywu Centralnego we Francji, z rejonu centralnej i południowo-zachodniej części tego kraju. Dziś Limousine jest rozpowszechnione na całym świecie, a jej populacja zajmuje czołowe miejsce również w Polsce. Jest to rasa mięsna średniego do dużego kalibru. Zwierzęta dość szybko dojrzewają i mają silnie wykształcony instynkt stadny. Temperament jakim są obdarzone pozwala im chronić cielęta przed niebezpieczeństwem, ale może też stwarzać problemy przy obsłudze stada. Dorosły buhaj osiąga wagę ponad 900 kg, a krowa średnio 650 kg. Cielęta rodzą się małe i nie wymagają ingerencji człowieka. Przyrosty dobowe wynoszą 1100-1300 g. Zwierzęta są odporne na niekorzystne warunki środowiskowe, mogą być użytkowane ekstensywnie oraz intensywnie, doskonale potrafią wykorzystywać pasze zadawane w gospodarstwie. Mięso jest bardzo smakowite, kruche i chude.
Piemontese - rasa wywodzi się z północno-zachodnich Włoch, z regionu zwanym Piemontem, otoczonym przez Alpy. Rasa posiada średni kaliber i dość wcześnie dojrzewa. Buhaje ważą 850-1000 kg, a krowy 600 kg. Cielęta rodzą się małe, lecz porody bywają często trudne ze względu na duże umięśnienie młodych. Poza tym cielęta w młodym wieku są delikatniejsze i trudniejsze w chowie w porównaniu do innych ras. Wydajność rzeźna wynosi ponad 70%, a przyrosty dobowe opasów 950-1050 g. Tusza i mięso są chude, o wysokich walorach smakowych i dietetycznych, ponieważ zawierają mało tłuszczu i cholesterolu. Pomimo że jest to typowa rasa mięsna, we Włoszech niektóre stada są użytkowane mlecznie, a z ich mleka wytwarza się słynne na całym świecie sery: Castelmagno, Bra, Raschera oraz Tome. Mięso wyróżnia bardzo dobra smakowitość.
Simental - rasa pochodzi z doliny rzeki Simmen w kantonie Bern, w Szwajcarii. Jest to bydło dużego kalibru, które może być użytkowane w dwóch celach - mięsnym oraz mlecznym. Jest to rasa wcześnie dojrzewająca. Buhaje ważą do 1300 kg, krowy natomiast 700-900 kg. Cielęta rodzą się dość duże, co może powodować problemy z wycieleniem. Młode przy matkach szybko przyrastają ze względu na dużą mleczność (nawet 7000 kg mleka w okresie laktacji).  Przyrosty dobowe wahają się w granicach 1100-1300g. Długowieczność rasy jej oraz odporność na choroby i niesprzyjające warunki środowiskowe sprawiają, że jest to bydło bardzo popularne. Mięso uzyskane z Simentala posiada dobrą smakowitość.     
                                                                  ***
Polska posiada duży potencjał do hodowli bydła mięsnego. Gleby niskiej jakości i tereny nie użytkowane rolniczo mogą być bazą paszową. Bydło mięsne nie wymaga również kosztownego zaplecza technicznego, a dopłaty do jego produkcji (wprowadzone od tego roku) powinny również zachęcić rolników - jeśli nie do wprowadzenia jego chowu jako głównego kierunku działalności, to przynajmniej jako dodatkowego źródła uzyskania dochodu.

Małgorzata Biercuk  
Oddział Bielice

Źródła:
1.    www.pzhipbm
2.    www.portalrolniczy.info
Przyg. A.D.