Efektywne żywienie i zarządzanie stadem loch a odchów prosiąt - cz. 1

Osiąganie jak najlepszych wyników finansowych to cel każdej produkcji, także zwierzęcej. W przypadku trzody chlewnej najważniejszym, rzutującym na efektywność ogniwem jest porodówka. Obecnie uzyskiwany zysk jednostkowy jest coraz niższy, więc należy tak prowadzić fermę, aby uzyskiwać jak najwyższą liczbę potomstwa od lochy. Szanse powodzenia mają tylko ci, którzy są w stanie wyprodukować 27 i więcej  prosiąt od 1 matki rocznie. To oni mogą mówić o efektywnym gospodarowaniu i najlepszych wynikach finansowych, które pozwolą im utrzymać się na rynku trzody chlewnej.

Na produkcję prosiąt wpływa wiele czynników. Nie tylko genetyka, zdrowotność, odpowiednie warunki środowiska czy żywienie, ale także zarządzanie stadem ma ogromny wpływ na powodzenie.

Analiza poszczególnych etapów cyklu produkcyjnego pozwala na właściwą ocenę funkcjonowania fermy i odnajdowania rezerw produkcyjnych pozwalających na poprawę efektywności. Wprowadzanie loszek, żywienie w różnych fazach cyklu czy inseminacja są nie mniej ważne niż żywienie prosiąt i postępowanie z nimi. Możliwości produkcyjne zwierząt są ogromne, a nauka i doświadczenie wskazują możności jeszcze lepszego wykorzystania ich potencjału. Obecnie działania prowadzące do uzyskania jak najlepszych wyników finansowych wymagają nowego spojrzenia na prowadzoną produkcję i wykorzystania wszystkich możliwych, czasami bardzo prostych, ale dających gwarancję powodzenia narzędzi.

Wpływ genetyki

Na długotrwałą poprawę wskaźników produkcyjnych ma wpływ przede wszystkim genetyka. Zwierzęta wprowadzane do stada muszą spełniać określone wymagania:

- prace hodowlane powinny być prowadzone bardzo starannie, w oparciu o materiał pochodzący
z zakupu,

- konieczny jest odpowiedni remont stada rodzicielskiego, aby produkcja była
na odpowiednim poziomie,

- wprowadzane do stada lochy genetycznie muszą być zdolne do produkcji i odchowu wysokiej liczby potomstwa,

- loszki wprowadzane do stada rodzicielskiego muszą mieć co najmniej 14 czynnych, prawidłowo rozwiniętych sutków.

Rolnicy sami decydują o wprowadzaniu określonego materiału genetycznego do fermy,
ale muszą pamiętać, że ma być on jak najlepszy, gdyż nawet niewielkie odstępstwo
od wymagań będzie skutkowało obniżeniem liczby prosiąt uzyskanych i odchowanych
od samicy w ciągu roku, a to - gorszym wynikiem finansowym.

Zdrowie

Bardzo ważnym czynnikiem gwarantującym powodzenie jest wysoka zdrowotność. Stan zdrowia zwierząt nie może ograniczać produkcji. Jeżeli zdrowotność jest nieodpowiednia należy świnie leczyć, a jeżeli nie będzie to gwarantowało powodzenia, lub będzie kosztowne - należy wymienić stado rodzicielskie. Nowe, zdrowe zwierzęta należy wprowadzać do uwolnionej od wszelkich czynników chorobotwórczych fermy, a produkcję prowadzić pod dobrym nadzorem weterynaryjnym. Stworzenie odpowiednich warunków dobrostanu jest koniecznym czynnikiem umożliwiającym zdrowym zwierzętom ujawnienie i wykorzystanie wysokich założeń genetycznych.

W niewłaściwych warunkach nie będzie możliwa wysoka produkcja prosiąt (chociażby wynikała
z możliwości genetycznych samic), ani ich właściwy odchów.

Właściwa opieka

Równie ważna jak temperatura, wilgotność oraz inne czynniki fizyczne, jest odpowiednia obsługa oraz umiejętność obserwacji zwierząt i szybkość reagowania, gdy wystąpią chociażby niewielkie nieprawidłowości. Jest to bardzo ważny element w dobrym zarządzaniu fermą. Ludzie zajmujący się świniami muszą być przede wszystkim odpowiedzialni, łagodni i rozważni, aby swoim zachowaniem nie stresowali zwierząt. Ważne jest, aby byli przeszkoleni i znali zakres swoich obowiązków oraz zasady obsługi świń, gdyż to pozwoli im na prawidłową ocenę i odpowiednie reagowanie w każdej sytuacji. Normalne, zdrowe zwierzęta są spokojne, czyste, ciekawe i zainteresowane ludźmi. Mają wyraziste oczy, odpoczywają i śpią na boku. Pobierają karmę zgodnie z potrzebami organizmu. Jakiekolwiek odstępstwa od tych charakterystycznych cech są sygnałem do niepokoju, gdyż świadczą o zagrożeniu zdrowia świń, bądź zadziałaniu innych nieprawidłowych czynników na fermie. Nieumiejętność lub niestaranność w obserwacji zwierząt prowadzi do problemów i strat w produkcji, a co za tym idzie - niższej opłacalności, która w konsekwencji może doprowadzić
do wyeliminowania fermy z rynku.

***

Notatki z wykładu wygłoszonego podczas Konferencji „Ochrona zdrowia, środowiska
i dobrostanu w intensywnej produkcji trzody chlewnej" w dniach 9-10 czerwca 2009 roku
w Puławach przez Uffe Blocha i Jerzego Pastuszaka - praktyków zajmujących się produkcją i odpowiadających za jej powodzenie na jednej z dużych ferm w kraju.

Ewa Bębenkowska

MODR w Warszawie