Rośliny strączkowe – temat na czasie

            28 stycznia w siedzibie MODR/Oddział Poświętne w Płońsku, odbyła się konferencja pod nazwą „Uprawa roślin strączkowych i możliwości ich wykorzystania w żywieniu zwierząt monogastrycznych”. Odbywała się w ramach programu wieloletniego pod nazwą „Ulepszanie krajowych źródeł białka roślinnego, ich produkcji, systemu obrotu i wykorzystania w paszach” realizowanego na podstawie Uchwały Rady Ministrów Nr 149/2011 z dnia 9 sierpnia 2011 r.

    Celem programu wieloletniego jest stworzenie warunków do zmniejszenia importu białka paszowego o około 50 % (do 2015 r.), poprzez pozyskanie 650 tys. ton białka roślinnego pochodzących z rodzimych surowców.

Ma być on osiągnięty poprzez:

- wzrost do 500 tys. ha roślin strączkowych (co da produkcję 300 tys. ton białka paszowego)

- wzrost produkcji białka rzepakowego do 200 tys. ton

- wzrost produkcji białka z suszonych wywarów do 150 tys. ton.

Temat omówił prof. dr hab. Wojciech Święcicki z Instytutu Genetyki Roślin PAN Poznań.

            „Uproszczenia w uprawie gleby pod rośliny strączkowe” - to temat wystąpienia prof. dr hab. Jerzego Szukały z Uniwersytetu Przyrodniczego z Poznania. Prelegent przedstawił wyniki ścisłych doświadczeń polowych z grochem i łubinem w tradycyjnej uprawie (orka przedzimowa), w uproszczonej uprawie (bez orki) oraz w siewie bezpośrednim w ściernisko, przeprowadzonych w Katedrze Agronomii Uniwersytetu Przyrodniczego
w Poznaniu w latach 2011-2013.

Wnioski z doświadczeń ścisłych są następujące:

- groch siewny oraz łubin żółty i wąskolistny plonowały na zbliżonym poziomie
w tradycyjnej i uproszczonej uprawie, siew bezpośredni obniżał plon nasion grochu i łubinu żółtego około 10%, a łubinu wąskolistnego o około 23%,

- różnice w plonowaniu grochu i łubinu pomiędzy obiektami uprawowymi zależały głównie od obsady roślin,

- zawartość białka w nasionach grochu była podobna na wszystkich obiektach uprawowych,

- wieloletnia uprawa uproszczona, a szczególnie siew bezpośredni spowodowały wzrost wilgotności gleby w warstwach 0-5 cm i 10-20 cm oraz gęstości objętościowej gleby, a zmniejszenie kapilarnej pojemności wodnej,

- wieloletnia uprawa bezorkowa, a szczególnie siew bezpośredni sprzyjały liczniejszemu zasiedlaniu gleby przez bakterie, grzyby, promieniowce w porównaniu do uprawy płużnej.

            Zagadnienia dotyczące technologii uprawy łubinów przedstawił prof. dr hab. Janusz Podleśny z Instytutu Uprawy Nawożenie i Gleboznawstwa PIB Puławy. Wykładowca scharakteryzował między innymi gatunki łubinów uprawiane w naszej strefie klimatycznej:

- łubin żółty:

a/ duża zawartość białka w nasionach (do 45 % s.m.),

b/ znaczna odporność strąków na pękanie,

c/ możliwość uprawy na słabych glebach,

d/ stosunkowo niski plon nasion.

- łubin wąskolistny:

a/ duża zawartość białka w nasionach (ok. 35 % s.m.),

b/ stosunkowo wysoki plon nasion (3-3,5 t/ha),

c/ znaczna odporność na antraknozę,

d/ większa niż pozostałych gatunków łubinu podatność strąków na pękanie.

- łubin biały:

a/ duży potencjał plonotwórczy,

b/ duża zawartość białka (ok. 36-40 %) i tłuszczu (do 10 % s.m.) w nasionach,

c/ długi okres wegetacji,

d/ podatność na antraknozę.

            Na temat uprawy mieszanek zbożowo- strączkowych mówił prof. dr hab. Jerzy Księżak z IUNG PIB Puławy. Mieszanki roślin strączkowych ze zbożami są uprawiane
w celu uzyskania nasion roślin strączkowych, wyprodukowania paszy treściwej o większej zawartości białka niż ziarno zbóż, pozyskania zielonki na paszę lub wykorzystane na przyoranie. Wyniki badań dostarczyły licznych dowodów, że rośliny niemotylkowe rosnące
w sąsiedztwie roślin motylkowatych korzystają z azotu zasymilowanego przez bakterie brodawkowe. Dawki azotu pod mieszanki można ograniczyć do 30 kg/ha gdy udział komponentu strączkowego jest większy niż 50 % a 50 kg N/ha, gdy strączkowych
w mieszance jest mniej niż 50 %.

Uprawa roślin w mieszankach wykorzystuje biologiczne mechanizmy walki z patogenami.

W wielu doświadczeniach dowiedziono, że uprawa roślin strączkowych w mieszankach znacznie ogranicza rozprzestrzenianie się chorób, szkodników oraz wyleganie.

            Wyniki badań nad koncentratami paszowymi powstałymi na bazie rodzimych źródeł białka roślinnego przedstawił dr Robert Mikuła z Uniwersytetu Przyrodniczego

z Poznania.

            Spośród roślin strączkowych w żywieniu trzody chlewnej najkorzystniejsze wyniki produkcyjne uzyskano przy zastosowaniu mieszanek zawierających zróżnicowane krajowe źródła białka jak: poekstrakcyjna śruta rzepakowa, groch i łubin żółty lub poekstrakcyjna śruta rzepakowa i łubin wąskolistny. Dla brojlerów kurzych najlepszymi komponentami białkowymi okazały się nasiona łubinu żółtego i wąskolistnego. Natomiast dla kur niosek
z powodzeniem mogą być wykorzystywane (pod warunkiem odpowiedniego ich udziału
w mieszankach), zarówno nasiona grochu, jak i uprawianych w Polsce łubinów.

            Na temat odmian grochu i łubinów z Poznańskiej Hodowli Roślin i Hodowli Roślin Smolice Oddział Przebędowo mówił: mgr inż. Piotr Burczyk z Poznańskiej Hodowli Roślin Tulce. Wymienione przedsiębiorstwa są czołowymi hodowcami łubinów i grochu
w Polsce. Natomiast ofertę sprzedaży materiału siewnego roślin strączkowych przedstawił dr Adam Gleń z Hodowli Roślin Danko

            Tematyka konferencji oraz wykłady znakomitych fachowców, wzbudziły bardzo duże zainteresowanie rolników (liczba uczestników przekraczała 120 osób, pomimo trudnych warunków drogowych). Gorąca dyskusja trwała zarówno w czasie wykładów jak i jeszcze długo po nich.

Firmami sponsorującymi konferencję i jednocześnie przekazującymi szczegółowe informacje materiały reklamowe związane z jej tematem były:

- Centrala Nasienna Warszawa – firma sprzedająca materiał siewny roślin uprawnych            w tym roślin strączkowych groch, łubiny, bobik, wyki),

- DANKO Hodowla Roślin – hodowca między innymi odmian roślin strączkowych jak grochu jadalnego, pastewnego, wyki siewnej, bobiku,

- PHU PAWROL – przedsiębiorstwo skupujące zboża i rzepak, ale także nasiona roślin strączkowych: łubiny i groch.

                                                                                               Tekst: Janusz Sychowicz

Zdjęcia: Bożena Chądzyńska

                                                                                                 Oddział Poświętne

OPR: WA