Skip to main content
MODR Warszawa:  ul. Czereśniowa 98, 02-456 Warszawa  | ikona 22 571 61 00 

Sieć na rzecz innowacji
w rolnictwie i na obszarach wiejskich

Zastosowanie włókien konopnych

Postępujące zmiany klimatyczne prowadzą do zachwiania równowagi wodnej w środowisku. Woda jest głównym zasobem dla produkcji roślinnej i zwierzęcej. Zmiany klimatu generują wahania temperatury i opadów, zmuszają rolników do przemyślenia strategii uprawy roślin i hodowli zwierząt w warunkach okresowych niedoborów wody.

Pierwszym krokiem, aby przeciwdziałać negatywnym skutkom zmian klimatycznych na rolnictwo jest zidentyfikowanie zagrożeń, a następnie wybór środków zaradczych na poziomie gospodarstw. Te niekorzystne warunki pogodowe negatywnie przełożyły się na stan i kondycję większości upraw, a tym samym na wielkość i jakość uzyskanych plonów. W skrajnych przypadkach susza doprowadziła do całkowitej ich utraty. Walka z tymi zagrożeniami to konieczność szukania nowych rozwiązań mających za zadanie niwelować niekorzystne warunki. Aby znaleźć nowe rozwiązania przystąpiliśmy do realizacji operacji „Rolnictwo wobec zmian klimatu”, która realizowana jest w ramach Planu Operacyjnego KSOW na lata 2020-2021 w zakresie Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich.

Celem operacji jest ułatwianie wymiany wiedzy fachowej oraz dobrych praktyk w zakresie wdrażania innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich w obszarze skutków zmian klimatu i jego wpływu na rolnictwo mazowieckiej wsi. Cel operacji zrealizowany jest poprzez upowszechnienie wiedzy i doświadczeń we wdrażaniu innowacji mających na celu niwelowanie skutków zmian klimatu w produkcji rolniczej oraz działalności pozarolniczej.

W ramach operacji powstanie 30 filmów informacyjnych, w których skorzystamy z doświadczenia oraz wiedzy naukowej jednostek naukowo badawczych. W efekcie współpracy Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Warszawie z Instytutem Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie powstały 3 filmy, w których przybliżona została uprawa owsa ozimego. „Kierunki wykorzystania konopi włóknistych, a możliwości ochrony środowiska naturalnego i przeciwdziałanie zmianom klimatu" przedstawił prof. dr hab. Jerzy Mańkowski z Instytutu Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich.

Magdalena Kowalewska

MODR Warszawa 

„Kierunki wykorzystania konopi włóknistych, a możliwości ochrony środowiska naturalnego i przeciwdziałanie zmianom klimatu" 

https://www.youtube.com/watch?v=xHjOAOULV0w 

Historia wykorzystywania konopi na świecie jest bardzo długa. W okresie międzywojennym konopie stanowiły surowiec strategiczny wykorzystywany przez wojsko. Konopie uprawiane były w tym okresie na areale ok. 30 tys. ha. Włókno konopne było ważnym surowcem wykorzystywanym głównie do produkcji tkanin brezentowych, płótna żaglowego, lin okrętowych czy nawet węży strażackich. W latach siedemdziesiątych znaczenie konopi systematycznie zaczęło spadać wraz z pojawieniem się w gospodarce różnych rodzajów włókien chemicznych. Powstające włókna chemiczne np. elana, poliester, polipropylen, wiskoza itp. zaczęły wypierać włókna naturalne konkurując z nimi łatwiejszą technologią przerobu oraz ceną. Nie zwracano jednak uwagi na problematykę ochrony środowiska naturalnego ludzi przetwarzając coraz więcej surowców kopalnych, wykorzystując duże pokłady energii do ich wytworzenia oraz emitując ogromne ilości CO2 do atmosfery. Te wszystkie działania doprowadziły do aktualnych zmian klimatu, występujących susz, powodzi czy huraganów. Aby przeciwdziałać tym niekorzystnym zmianom klimatu, człowiek musi wrócić do wytwarzania naturalnych, corocznie odtwarzalnych surowców wytwarzanych przez rolnictwo. Do takich surowców możemy zaliczyć konopie włókniste, które do budowy swojej biomasy wykorzystują energie słońca, wodę oraz absorbują z atmosfery CO2 przeciwdziałając efektowi cieplarnianemu na ziemi.

Uprawiane aktualnie w Polsce odmiany konopi charakteryzują się wysoką produktywnością biomasy sięgającą ponad 10 t s.m. z ha. 

Surowce pozyskiwane z konopi znajdują wielostronne zastosowanie w gospodarce: 

  • Wyroby włókiennicze: włókno konopne w postaci włókna długiego lub pakuł jest przerabiane na przędze systemem czesankowym lub zgrzebnym na odpowiednio przystosowanych zespołach maszyn. Otrzymywana przędza mokroprzędna lub suchoprzędna, z uwagi na jej właściwości, posiada charakter przędz tkackich i jest wykorzystywana na tkaniny o zastosowaniu, głównie na tkaniny odzieżowe, stołowe, dekoracyjne, pościelowe, odzieżowe i bieliźniane. Dobre przygotowanie włókna konopnego umożliwia wykorzystanie jego do wytwarzania zdrowych i ekologicznych

wyrobów odzieżowych, które w porównaniu z wyrobami z włókien chemicznych korzystnie oddziałowują na środowisko naturalne i przeciwdziałają zmianom klimatu, 

  • Sznurek rolniczy: Produkowane sznurki na bazie naturalnych włókien łykowych

znajdują zastosowanie m.in. do produkcji wysokiej jakości wędlin, wiązania tytoniu oraz zbioru płodów rolnych przy których niewskazane jest stosowanie sznurków syntetycznych. Stosowany w rolnictwie w przeciwieństwie do sznurka z tworzyw sztucznych nie powoduje zanieczyszczenia obornika i gleby pozostałościami sznurka sztucznego, którego rozkład będzie trwał setki lat, utrudniając w tym czasie uprawę ziemi, zanieczyszczając zbiory, blokując pracę narzędzi i maszyn rolniczych itd. Spożycie wraz z paszą sznurka sztucznego może spowodować zachorowanie lub śmierć zwierząt, natomiast sznurek naturalny ulega procesowi trawienia nie wyrządzając szkody na zdrowiu. Sznurek naturalny wraz z obornikiem ulega rozłożeniu współtworząc próchnicę. Szczególnie polecany do użycia w gospodarstwach ekologicznych, do zbioru pasz i ściółek dla młodych zwierząt itd,

  • Naturalne maty dezynfekcyjne: przeznaczone do dezynfekcji kół pojazdów oraz obuwia, służące do tworzenia stref ochronnych, zapobiegających rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych. Opracowane rozwiązanie polega na wykorzystaniu do produkcji mat dezynfekcyjnych włókien naturalnych konopi . Dzięki temu po zużyciu nie występują problemy z ich utylizacją, bowiem ulegają one w krótkim czasie biodegradowalności lub mogą być Włókna naturalne posiadają znaczne w porównaniu z włóknami chemicznymi zdolności higroskopijne. Maty wykonane z tych włókien mogą pochłonąć i utrzymać większe ilości roztworu środków dezynfekcyjnych służących do odkażania. Badania wykazały, że chłonność roztworu dezynfekcyjnego wynosi 400 - 500% w stosunku do wagi użytej maty w stanie suchym,
  • Materiały kompozytowe: nowym wyłaniającym się kierunkiem zastosowań konopi włóknistych są kompozyty, a w szczególności biokompozyty czyli kompozyty oparte na środkach wiążących i żywicach pochodzenia naturalnego, wzmacnianych włóknami naturalnymi. Główną zaletą biokompozytów, wykorzystujących materiał lignocelulozowy jest ich biodegradowalność, wysoka wytrzymałość, niższy ciężar właściwy, naturalne pochodzenie i niższe koszty pozyskania. Kompozyty takie posiadają zastosowanie w wielu dziedzinach gospodarki m.in. przemyśle budowlanym, samochodowym, lotnictwie, transporcie kolejowym itp,
  • Wykorzystanie paździerzy konopnych w budownictwie: materiałem lignocelulozowym wykorzystywanym do produkcji materiałów budowlanych są paździerze konopne, które stanowią produkt uboczny i pozyskiwane są z przerobu nie roszonej słomy konopnej na linii dekortykacyjnej. Paździerze konopne razem z wapnem stanowią kompozyt wapienno paździerzowy, który metodą natryskową lub szalunkowa nanosi się formując ściany. Elementem nośnym w tego typu budownictwie jest drewniany szkielet budynku.

Materiały budowlane wytworzone przy użyciu materiału roślin włóknistych i spoiwa wapiennego charakteryzują się wobec tradycyjnych, niższymi kosztami wytworzenia, poprawą warunków izolacyjnych, termicznych i wentylacyjnych - komfortu użytkowania, prostym i szybkim sposobem montażu,

  • Rekultywacja zdegradowanych terenów pokopalnianych: jednym z możliwych kierunków zastosowań konopi włóknistych jest ich wykorzystanie do rekultywacji terenów zdegradowanych przemysłowo. Rekultywacje terenów zdegradowanych prowadzone są w ramach projektu LIFEl lENV/PL/445, na terenach po kopalni odkrywkowej prowadzona jest poprzez uprawę konopi włóknistych oraz lucerny. Konopie włókniste są roślinami o dużej ilości biomasy, która przyorywana przyczyni się do szybszego powrotu biologicznie czynnej warstwy gleby na terenach Rośliny te posiadają silny system korzeniowy typu palowego, wrastający w glebę prostopadle do głębokości 1,0 - 1,5 m. Mocny system korzeniowy powoduje po jego obumarciu wytworzenie kanałów pionowych w zbitej warstwie iłów i glin. Konopie po skoszeniu zostaną przyorane wpływając korzystnie na odtworzenie warstwy próchniczej gleby. Połączenie w płodozmianie uprawy konopi dającej duży plon celulozy w skład której wchodzi węgiel, tlen i wodór z uprawą lucerny wytwarzającej dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi dużo azotu, stanowi swoisty kompozyt biologiczny, ułatwiający stosunkowo szybkie tworzenie próchnicy, co jest jednym z głównych celów rekultywacji. Poza poprawieniem wartości gleby podczas prowadzonej rekultywacji , zaobserwowano również zwiększoną liczbę korzystających z łanu konopi różnych gatunków ptaków dla schronienia, lęgu czy żerowania. Wdrożenie opracowanej technologii pozwala przywrócić tereny zdegradowane rolnictwu, co wpływa na rozwój gospodarstw i zwiększenie zatrudnienia w sektorze rolniczym dotkniętym strukturalnym bezrobociem. Wzrost dochodów ludności poprawi ich sytuację materialną co wpłynie na kondycję finansową całej gminy. Szata roślinna poprzez poprawę klimatu i powrotu fauny podnosi walory zdrowotne społeczeństwa oraz uczyni bardziej atrakcyjnym turystycznie region po odkrywkach węgla brunatnego, 

Takie wielokierunkowe zastosowanie wykorzystania konopi włóknistych czyni tę roślinę niezmiernie atrakcyjną również do produkcji rolniczej. Zachęcamy rolników do uprawy konopi, ponieważ jest to roślina która ma przed sobą przyszłość w wykorzystaniu w wielu dziedzinach gospodarki. 

prof. dr hab. Jerzy Mańkowski

Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich

 

 

  • Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego

    Dyrektor MODR Warszawa: Sławomir Piotrowski
    Zastępca Dyrektora MODR Warszawa: Adam Tarkowski

    ul. Czereśniowa 98, 02-456
    tel. 22 571 61 00 | fax. 22 571 61 01
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Bielice

    Dyrektor Oddziału: Krzysztof Szumski

    Bielice 19, 96-500 Sochaczew 
    tel. 46 862 00 40 | fax.46 862 00 52
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Ostrołęka

    Dyrektor Oddziału: Bogdan Bagiński

    ul. Targowa 4, 07-410 Ostrołęka,
    tel. 29 760 03 69 - fax. 29 769 49 53
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Płock

    Dyrektor Oddziału: Wojciech Banaszczak

    ul. Zglenickiego 42 D, 09-411 Biała
    tel./fax: 24 269 77 00
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

  • MODR Warszawa Oddział Poświętne w Płońsku

    Dyrektor Oddziału: Jarosław Grabowski

    ul. H Sienkiewicza 11, 09-100 Płońsk
    tel: 23 663 07 00, fax: 23 662 99 50
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek: 700 - 1500

  • MODR Warszawa oddział Radom

    Dyrektor Oddziału: Marcin Kaca

    ul. Chorzowska 16/18, 26-600 Radom,
    tel./fax 48 365 02 06 wew. 104
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 730 - 1530

  • MODR Warszawa Oddział Siedlce

    Dyrektor Oddziału: Józef Jan Romańczuk

    ul. Kazimierzowska 21, 08-110 Siedlce
    tel. 25 640 09 11, fax. 25 640 09 12
    e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

    Godziny urzędowania: poniedziałek - piątek, 700 - 1500

Copyright 2011 - 2024 MODR | Przeglądając stronę, akceptujesz naszą politykę prywatności.