18 listopada 2022 roku Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego zorganizował konferencję online „Ochrona zasobów wodnych w krajobrazie rolniczym rolą Lokalnych Partnerstw ds. Wody”. Wzięło w niej udział 264 osób zainteresowanych tematyką ochrony zasobów wodnych, rolników, mieszkańców obszarów wiejskich oraz doradców.

Uczestników powitali Sławomir Piotrowski – dyrektor Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego oraz Kamil Kryński z Działu Rolnictwa Ekologicznego i Ochrony Środowiska MODR Oddział Siedlce.

Joanna Gumula z MRiRW w wykładzie pt„ Lokalne Partnerstwa ds. Wody. Planowane źródła wsparcia gospodarki wodnej na terenach rolniczych przedstawiła cel tworzenia Lokalnych Partnerstw ds. Wody oraz zadania jakie będą im powierzone. Poruszone były kwestie wsparcia gospodarki wodnej wynikające z planowanego wdrożenia działania B3.3.1 Inwestycje w zwiększanie potencjału zrównoważonej gospodarki wodnej na obszarach wiejskich. Beneficjentami działania będą Jednostki Samorządu Terytorialnego, które zadeklarują chęć współpracy w ramach LPW, ośrodki doradztwa rolniczego oraz Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie.

O wpływu zmian klimatu na zasoby i dostępność wody dla rolnictwa w perspektywie globalnej i lokalnej mówiła dr Sylwia Horska-Schwarz z Uniwersytetu Gdańskiego.  Prognozowane scenariusze zmian klimatu dla Polski wskazują na jego dużą niestabilność, stąd – jak stwierdziła wykłądowczyni, istnieje pilna potrzeba podjęcia działań adaptacyjnych, które złagodzą coraz częściej występujące zjawiska ekstremalne m.in. susze.

Wykład mgr inż. Magdaleny Łągiewskiej dotyczył możliwości wykorzystania systemów satelitarnych jako wsparcia monitoringu stanu wód powierzchniowych w ramach wykładu „Nowoczesne metody ochrony wód wspomagające łagodzenie skutków susz”. Dane uzyskiwane metodą teledetekcji w dużym stopniu zwiększą możliwości analizy środowiska wodnego w zakresie identyfikacji i rozróżniania jego elementów. Teledetekcja w połączeniu z metodą analizy GIS umożliwi precyzyjne wskazanie obszarów zagrożonych suszą rolniczą. Taki system pozwoli wyłonić tereny rolnicze, które w pierwszej kolejności powinny zostać objęte działaniami ochronnymi przed skutkami susz.

Dr hab. Rafał Pudełko z IUNG Puławy zajął się Pakietem 9 DRŚK czyli  retencjonowaniem wody na trwałych użytkach zielonych. Przedstawione zostały założenia pakietu, monitoringu terenowego przeprowadzonego przed jego wdrożeniem oraz sposoby weryfikacji działek rolnych zgłoszonych przez rolników do tego pakietu, pod kątem występowania zalań lub podtopień. Z danych IUNG wynika, że w 2022 roku na 52% zadeklarowanych powierzchni wystąpiły warunki, które umożliwiły przyznanie rolnikom płatności retencyjnej. Druga część wykładu została poświęcona Systemowi Monitoringu Suszy Rolniczej (SMSR) i planom jego rozwoju z wykorzystaniem monitoringu satelitarnego.  Wykładowca przedstawił historię rozwoju systemu SMSR w Polsce i przybliżył zasady działania systemu, który łączył wiele informacji (np. warunki meteorologiczne, warunki glebowe) wraz z analizami przestrzennymi terenu. W 2022 roku dane z systemu zostały wykorzystane do weryfikacji strat w produkcji rolniczej wynikających z wystąpienie suszy zgłaszanych prze rolników za pomocą aplikacji Zgłoś szkodę rolniczą. 

Działania sprzyjające retencji wody w gospodarstwie przedstawił mgr. inż Marcin Wójcik w wykładzie „Jak przeciwstawić się suszy-praktyki rolnicze sprzyjające retencji wody”. Inżynier Wójcik jest wieloletnim praktykiem, który w swoim ekologicznym gospodarstwie rolnym realizuje projekty we współpracy z IUNG w Puławach, Uniwersytetem Rzeszowskim i Uniwersytetem Przyrodniczym w Lublinie.

Podczas wykładu zwrócił uwagę, że retencja zależy przede wszystkim od odpowiedniego przygotowania gleby i dbałości o nią. Pozytywny wpływ na retencję wody w gospodarstwie ma zastosowanie systemów rolno-leśnych (agroleśnictwa). Dzięki nasadzeniem drzew i krzewów w formie szpalerów czy żywopłotów na obszarach wykorzystywanych do upraw rolniczych ograniczona zostaje erozja wodna i wietrzna, ograniczone zostaje parowanie a jakość i ilość wody w środowisku znacznie się poprawia i zwiększa. Dodatkowo zadrzewienia w krajobrazie rolniczym pełnią ważną funkcję biocenotyczną i przyczyniają się do ochrony bioróżnorodności.

Podsumowaniem prac, w wyniku których dla powiatów województwa mazowieckiego powstały dokumenty omawiające ich sytuację hydrologiczną oraz wstępne listy inwestycji wodnych zajęła się mgr inż. Katarzyna Banaszak z firmy „Pectore Eco” w wykładzie  „Diagnoza stanu zasobów wodnych, występujących problemów i potrzeb, planowanych inwestycji w powiatach woj. mazowieckiego”. Inwestycje zostały zaproponowane przez przyszłych beneficjentów działań wspierających gospodarkę terenów rolniczych, którzy deklarują chęć współpracy w ramach Lokalnych Partnerstw Wodnych.

Dziękujemy wykładowcom oraz uczestnikom konferencji i zapraszamy do uczestnictwa
w wydarzeniach organizowanych przez Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego.

Tekst:

Kamil Kryński

MODR Oddział Siedlce